A Cátedra Inditex-UDC de Intelixencia artificial en Algoritmos Verdes, en colaboración co CITIC da Universidade da Coruña, acolleu o pasado 14 de novembro a conferencia plenaria “Towards Simplicity in the Design and Control of Soft Robots”, impartida por Concepción A. Monje Micharet, catedrática da Universidade Carlos III de Madrid e unha das investigadoras europeas máis recoñecidas en robótica branda.

A conferencia centrouse no concepto de robot brando e nos desafíos asociados ao seu deseño e control. Durante a súa intervención, Monje defendeu o papel transformador da simplicidade como principio reitor no desenvolvemento de novas arquitecturas robóticas. “Ás veces, a solución máis simple é a máis eficiente”, subliñou, destacando que os robots brandos ofrecen unha alternativa máis flexible, segura e eficaz fronte aos sistemas ríxidos tradicionais.

Monje explicou que, mentres os deseños robóticos complexos adoitan requirir técnicas baseadas en intelixencia artificial para o seu modelado e control, o enfoque da robótica branda permite apostar por solucións máis simples. Neste sentido, presentou un deseño de articulación branda versátil e de baixa complexidade que pode modelarse e controlarse mediante técnicas analíticas, reducindo así a dependencia de sistemas avanzados de aprendizaxe automática.

A investigadora detallou como os robots brandos inspirados en estruturas naturais como os tentáculos dun polbo ou as trompas dos elefantes, permiten movementos continuos cun número practicamente infinito de graos de liberdade. Esta característica facilita un deseño mecánico máis simple e unha interacción máis segura con persoas e contornas complexas.

Innovación en deseño, modelado e control

Durante a sesión, a investigadora presentou tamén os avances máis recentes do Laboratorio de Robótica Branda do grupo RoboticsLab (UC3M). Introduciu o concepto de controlador PID fraccionario, unha evolución do controlador PID clásico que permite un control máis preciso e robusto en robots brandos. Debido ao comportamento continuo e altamente flexible destes sistemas, o seu modelado resulta especialmente complexo; por iso, os controladores fraccionarios achegan a robustez necesaria sen recorrer obrigatoriamente a técnicas baseadas en datos ou intelixencia artificial.

A conferencia incluíu diversos casos de estudo aplicados a pescozos robóticos, brazos flexibles ou pinzas brandas, incluíndo actuadores modulares e materiais autorreparables.

Novas aplicacións e o papel da intelixencia artificial

Monje destacou ademais o crecente papel da intelixencia artificial na robótica branda, desde técnicas de modelización baseadas en Gaussian Process Regression ata enfoques híbridos que combinan modelos físicos e aprendizaxe automática. Subliñou tamén a relevancia dos sensores brandos baseados en materiais piezorresistivos e nanotubos de carbono.

Entre os proxectos presentados, sobresaíu SIROCO, unha órtesis cervical branda intelixente actualmente en proceso de patente e orientada a aplicacións médicas de asistencia e rehabilitación.

Estes avances enmárcanse en proxectos financiados polo Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades e no traballo conxunto dun equipo multidisciplinar do RoboticsLab-UC3M.

Concha Monje pechou a súa intervención animando á comunidade investigadora e ao sector tecnolóxico a “empoderar aos seus equipos para simplificar os problemas complexos”, lembrando que “a creatividade e a eficiencia adoitan nacer das solucións máis sinxelas”.